Another frightening show about the economy

Nżlega setti ég inn fęrslu um hugmynd sem ég hafši um hvaš kunni aš vera rót vandans žegar kemur aš žvķ aš greina rót žeirra risastóru vandamįla sem hafa leitt efnahag hins vestręna heims ķ žęr ógöngur sem žęr eru komnar ķ. Žvķ žetta er ekki bara ķslenskt vandamįl. (Ķslenska vandamįliš er aš hafa veriš leiddir ķ mišjan storminn af įkvešnum ašilum).

Ķ gęr var ég aš hlusta į žįtt af "This American Life", sem er titlašur "Another frightening show about the economy", sem mį finna hér. Ķ žessum žętti var fjallaš um skuldabréfatryggingar (Credit Default Swap, eša CDS, sem eru reyndar ekki tryggingar ķ ströngum skilningi), og hvernig žessi markašur er ekki bundinn regluverki ķ BNA. Lķkur hafa veriš leiddar aš žvķ aš ein af höfušįstęšum žess aš stórir bankar eins og Lehman Brothers hafi fariš svona hratt į hausinn vegna žess hversu mikiš žeir voru bśnir aš selja af skuldabréfatryggingum, og hvernig sś stašreynd aš žessi markašur er ekki reglubundinn og žar meš ógagnsęr vegna žess aš allir samningar um skuldatryggingar voru tveggja ašila į milli, og žar meš leynilegir. Žetta gerir aš verkum aš ķ raun er ekki nokkur leiš aš vita hver raunverulega įhęttan er, vegna žess aš žegar žessi markašur stękkaši, uršu til ofurflókniš net "skuldatrygginga", sem enginn gat haft yfirsżn yfir.

Ķ žęttinum er fjallaš um žaš aš settar voru fram tillögur fyrir mörgum įrum um aš žaš žyrfti aš setja regluverk um žennan markaš, en žęr voru blįsnar śt af boršinu, mešal annars meš žungum lobbżisma frį fjįrmįlafyrirtękjum, mešal annars meš žeim rökum aš žeir ašilar sem vęru ķ žessum bransa vęru bara fulloršin fyrirtęki sem vissu fullkomlega hvaš žau vęru aš gera (annaš er komiš ķ ljós), og žaš hefši enga žżšingu aš vera aš setja regluverk į svona dęmi, žar sem hinir fįu sérfręšingar ķ eftirlitsstofnunum hefši engan séns į aš fylgja ofurlaunušum her fjįrmįlastofnanna eftir.

Žaš sem ég vil halda fram, er aš rót vandans felst ekki ķ fįfróšum sešlabankastjórum, grįšugu fjįrmįlafólki, undirmönnušum eftirlitsstofnunum, eša aš CDS markašurinn hafi ekki veriš reglubundinn. Rót vandans er kerfi sem hyglir leynimakki, žar sem trśnašarsamningar eru sjįlfgefnir, og opnir samningar eru undantekning. Ef žetta er tilfelliš, žį er rįšiš einfalt. Samningar skulu vera opnir nema ķ algerum undantekningatilfellum. Viš höfum alla tęknilega burši til aš gera slķkt ķ dag, og ég er viss um aš Google mundu glašir bśa til sérstaka leitarvél fyrir samninga.

Mundi žetta leysa rót vandans?

- Ekki bara eftirlitsstofnanir myndu hafa ašgang aš samningum sem snśa aš reglugeršum, heldur allur almenningur, samkeppnisašilar og fręšimenn. Ašilar sem hafa įhyggjur af įkvešnum hlutum hefšu tök į fęra mun sterkari rök fyrir mįli sķnu, meš žvķ aš hafa raunverulega samninga ķ höndunum. Ķ įkvešnum skilningi yršu allir višskiptagjörningar reglubundnir.

- Žetta myndi draga śr lķkum į žvķ aš višskiptamódel ķ framtķšinni gętu vaxiš mönnum yfir höfuš śt af žvķ aš heildarmyndin sést ekki. Ég er viss um aš Lehman Brothers töldu sig vera meš allt į žurru. Eins og fjįrmįlaeftirlitiš og sešlabankinn telja sig vera meš allt į žurru į Ķslandi. En žeir sįu bara sinn part af myndinni. Į mįli straumlķnuhugsunar žį kallast žetta "local optimization", eša stašbundin hįmörkun. Žaš er žegar menn eru uppteknir viš aš hįmarka sitt, en sjį ekki aš žessar hįmarkanir eru aš bśa til lįgmörkun ķ heildarkerfinu. Og žaš er žaš sem menn žurfa aš glķma viš ķ framtķšinni, hvernig minnkum viš lķkurnar į aš slķkt gerist.


« Sķšasta fęrsla | Nęsta fęrsla »

Bęta viš athugasemd

Ekki er lengur hęgt aš skrifa athugasemdir viš fęrsluna, žar sem tķmamörk į athugasemdir eru lišin.

Um bloggiš

Guðlaugur Stefán Egilsson

Höfundur

Guðlaugur S. Egilsson
Guðlaugur S. Egilsson
Guðlaugur Egilsson er tölvunörd með gráðu og smá áhuga á pólitík. Síðastliðin ár hefur hann líka sést hlaupandi á ýmsum stöðum, og vonast til að áframhald verði á því. Hér gætu því birst í bland hugleiðingar um líðandi stund og pælingar um hugbúnaðargerð, hlaup og tæknimál. 
Mars 2024
S M Ž M F F L
          1 2
3 4 5 6 7 8 9
10 11 12 13 14 15 16
17 18 19 20 21 22 23
24 25 26 27 28 29 30
31            

Nżjustu myndir

  • ...gulli_small
  • IMG_9379

Heimsóknir

Flettingar

  • Ķ dag (29.3.): 0
  • Sl. sólarhring:
  • Sl. viku:
  • Frį upphafi: 0

Annaš

  • Innlit ķ dag: 0
  • Innlit sl. viku:
  • Gestir ķ dag: 0
  • IP-tölur ķ dag: 0

Uppfęrt į 3 mķn. fresti.
Skżringar

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband